Değerli Velilerimiz,
Hepimiz çocuklarımızın daha mutlu, huzurlu ve sağlıklı büyümesini isteriz. Ancak şöyle bir durum var; stres ve olumsuz deneyimler hayatımızın her noktasında bizleri bulabiliyor ve kontrol etmekte zorlandığımız zamanlar olabiliyor. Bizler, çocuklarımızın hayat boyu karşılaştıkları zorlukları değiştiremeyiz, ancak onlara nasıl baş edebileceklerini öğretebiliriz. Psikolojik sağlamlık; bireyin stresle, başarısızlıkla, zorluklarla veya travmatik bir olayla baş etme becerisidir.
Stres zamanlarında bedenimiz alarm verir, kalp atışımız hızlanır, kan basıncı artar, stres hormonları aniden yükselir. Kısa bir zaman dilimi içinde stres faydalıdır ve bizi harekete geçirir diyebiliriz. Ya kaçarsınız ya da savaşırsınız. Eğer stresli durum devam ederse, tüm bu değişimleri bedenimizde hissetmeye de devam ederiz. Psikolojik sağlamlık, bedenimizde hissettiğimiz olumsuzluklar sonucunda tutulma, gerilme, kasılma gibi bedenimizde zorlanma olan bölgemizi etkinleştirmek ve eski haline çevirmekle yakından ilişkilidir. Bu durum gerçekleştiğinde kendimizi toparlama, iyileşme, zorluklarla karşılaştığımızda çözüm bulma, uyum sağlama, esneklik göstermeye de başlayabiliriz. Ebeveynler olarak çocuğunuzun daha dayanıklı, problemlerini çözme gücüne sahip bireyler olarak yetiştirebilmeniz mümkün. Çocuğunuz olumsuz bir olayla karşılaşmasın diye aşırı korumak, her zorlukta onun yeterliğini sorgulamadan yardım etmek, stresli durumlardan kaçınmasını sağlamak onu daha mutlu ve dayanıklı yapmaz, aksine direnme gücünü zayıflatır. Önemli olan sorunları ortadan kaldırmak değil, sorunla karşılaştığında baş etme becerisini aşılamaktır. Çocukların problemlere ihtiyacı vardır ki çözüme de ulaşabilsinler. Ben bunu yapabilirim ifadesinden ibaret değildir. Çocuk, kendi deneyimlerinden yola çıkarak kendini yeterli hissedebilir. Çocuklara kendini denetlemesi için sorumluluk vermek, davranışının sonucunu yaşamasına müsaade etmek, geri çekilmek ve izlemek gelişimleri için önemli bir adımdır. Çocuğunuzun günlük rutine sahip olması, güvenilir ve sağlıklı ilişkiler sağlamak, oyun oynamasına ve hayal gücünü yansıtmasına izin vermek (kutu oyunları dürtü kontrolü, sıra bekleme ve kurallara uymaları için çok faydalıdır), günlük işlerinize onları da dâhil etmek (alışveriş listesi hazırlamak, birlikte çıkmak, aklında tutması için sorumluluk vermek, bunu bir oyuna dönüştürmek vb.) ve karar verebilmesi için fırsat tanımak kendini yönetme becerisini kazanması için etkili yöntemlerdir. Çocuğunuza hissettiği duyguların doğal olduğunu öğretin. Duygular iyi kötü diye ayrılmazlar. Öfkelenmenin kötü bir şey olmadığını, öfkelendiğinde bununla nasıl baş edebileceğini düşünmeliyiz. Öfkesini bastıran, yanlış aktaran, içine atan bir çocuk yetiştirmeyi hiçbirimiz istemeyiz. Duygular sahicidir ve kabul edilmesi gerekir. Duyguları ne kadar tanır ve isimlendirirseniz, yoğunluğu o kadar dengelenir. Problem çözme becerisi yaratıcı bir süreçtir. Bu beceriyi geliştiren her şey psikolojik sağlamlığı da o kadar besler. Çocuklar doğal olarak meraklı, keşfetmeye hazır, yaratıcıdır ve sürekli soru sorarlar. Onlara oyun oynayabilecekleri, yaratıcılıklarını konuşturabilecekleri alanlar oluşturun. Yerde oyun oynamak, çocuğun oyununa katılmak, müdahale etmeden izlemek, değiştirmeye çalışmamak, kabul etmek önemlidir. Oyun onun iletişim dilidir, o konuşsun ve siz dinleyin. Çocuklar bir problemle karşılaştıklarında çözmeleri için açıklamalar yaparız ya da öğütler veririz. Bunun yerine ona sorular sorabilirsiniz. Örneğin, sınıf arkadaşıyla oyuncak tartışmasına girdi, çatışmalar yaşıyor. “Arkadaşınla çatışmaların seni çok kızdırıyor galiba, peki bu olayı daha önce de yaşadın mı? Hatırlıyor musun? O zaman nasıl çözmüştünüz? Öğretmenine mi şikâyet etmiştin, sırayla oynamak için mi anlaşmıştınız? Şimdi ne yapabilirsin? Peki, bir de böyle deneyelim mi?” gibi. Model Olmak psikolojik olarak sağlam ve dayanıklı olmayı aşılamanın en etkili yolu, sizin de bunu içselleştirip örnek olmanız gerekmektedir. Kendi başa çıkma yöntemlerinizi gözden geçirin. Unutmayalım ki, neyi biliyorsak onu öğretiriz.
ANAOKULU REHBERLİK BİRİMİ
MERVE CANER
